O, Ərbakanın uğursuzluqlarından dərs çıxarmağı bacardı və dövlətin laikliyin qoruyub saxladı…
O, Ərbakanın uğursuzluqlarından dərs çıxarmağı bacardı və dövlətin laikliyin qoruyub saxladı…
Ərdoğan kimdir?
Rəcəb Tayyib Ərdoğan 26 fevral 1954-cü ildə anadan olub. Ailəsi çalışmaq
üçün İstanbulda yaşamağa qərar verəndə Ərdoğanın 13 yaşı vardı. Ərdoğan
gəncliyində ailəsinə maddi yardım göstərmək üçün İstanbul küçələrində
limonat və smit satırdı. Ərdoğanın aldığı dini dərs düşüncəsində önəmli
rol oynadı. Öncə İstanbul İmam Hatip Lisesində oxudu. Lisedən sonra
Mərmərə Universeti İqtisadiyat bölümün bitirdi.
Ərdoğan gənclik illərində peşəkar futbolla məşğul idi. Əgər siyasəti
secməsəydi bu gün peşəkar bir futbolcu olardı. Ərdoğanın futboldan
siyasətə keçməsinə də səbəb olan bir hekayədə var: 1980- ci ildə Kənan
Evrenin hərbi çevrilişi zamanı Ərdoğan ilk laiklik sorunuyla
qarşı-qarşıya gəldi. K.Evrenin iş yerlərində və Unversetlərdə inanclı
insanlara basqı Ərdoğanı öz işindən istefa verməyə məcbur etdi.
Ərdoğanın siyasi həyatı…
Ərdoğan unverset illərindən islamı parlamentə, siyasətə gətirən və
Türkiyənin ilk islamcı başbakanı Ərbakanın yanında siyəyasi fəaliyyətə
başladı. Türkiyənin ən böyük şəhri olan İstanbuldan bələdiyə başkanı
secilməsi Ərdoğanın ilk siyasi uğuru idi. Bu qalibiyyət Ərdoğanın siyasi
həyatında cox önəmli uğur idi. Ərdoğan bələdiyə başkanlığı dönəmində
ona qarşı müxalif olan insanların fikrin öz əməli addımıylıa məhv
elədi..
Ərbakanın partiyası bağlandıqdan sonra Ərdoğan haqlı olaraq öz
partiyasın yaratmaq və silhadaşlarıyla mücadiləyə başlamağa qərar
verdi.Yaxın silahdaşı Abdulla Güllə birlikdə “ Ədalət və İnkişaf ”
Partiyasın yaratdı. Bu partiya Türkiyədə indiyə qədər olan islam
partiyalarından çox fərqlənirdi. Hətta deyərdim ki, Ərbakanın qazana
bilmədiyi uğurlara imza atdı. AKP-nin əsas uğuru iqtisadi baxışları və
ölkəyə xarici kapitalı çəkmək idi. AKP-nin uğurlu proqramı 2002-ci ildə
tək başına seckidə qalib olaraq digər islamcı sələfilərindən fərqli
olaraq orduyla hökümət arasında problemi bir kənara qoymağı bacardı. Baş
örtüsü sorunu buna nümunədir.
Ərbakandan fərqli olaraq xarici dil bilməyən Ərdoğan buna baxmayaraq
Amerika və Avropayla sıx diplomatik əlaqələr qurmağı bacardı. Xarici
siyasəti bilmir deyənlər Ərdoğan Amerika və İsrail əlaqələrində istifadə
edərək Amerika, Avropa, İsrail və Ərəb dünyası arasında bir körpü oldu.
Ərdoğan İsrail-Suriya, Amerika-İran görüşlərində yardımcı olması
regionda Türkiyənin artan gücünü göstərirdi. Bunun da bəzilərinin
düşündüyü kimi İslam siyasətiylə hec bir adiyyatı yoxdur. Əksinə
Türkiyənin, burda əsil məqsədi, Türkiyənin güc olaraq Orta Doğuda siyasi
proseslərin önündə getməkdir.
Ərdoğanın Türkiyənin daxilində PKK-ya qrşı addımları, İrakın şimalındakı
kürdlərə hücumun millətcilər Amerikadan yanan yaşıl işıq kimi
dəyərləndirdi. Ancaq Ərdoğan Amerikanın tutduğu siyasi xətdən kənar
olaraq İranla iş birliyinə getməsi və İrakın şimalındakı PKK
tərəfdaşlarına qarşı apardığı mücadilə, Türkiyə daxilində müxalifətin və
xüsusilə millətci kəsimin Ərdoğana və onun komandasına olan inamsızlıq
fikrin sındırdı. Bu olay göstərdi ki, Ərdoğan və onun komandası hec də
kimlərinsə düşündüyü kimi xarici güclərin marağına yox Türkiyənin
inkişafı və yüksəlməsi yönündə başarı addımlar atır.
Ərdoğan- Siyasi proseslərdən qalib çıxan LİDER…
Ərdoğanın qalibiyyəti nədir? Onu ölkəsində ve regionda sevdirən nədir?
Bu gün mənim üçün Türkiyə tarixində iki siyasi Lider var ki, o liderlər
atdığı addımlarla Türkiyənin qalib ölkə olaraq siyasi coğrafiyada öncül
sıralara gətirdi. Bu siyasi liderlərdən biri Atatürkdür.
Atatürk Türkiyəni parcalanmaqdan və məhv olmaqdan qurtardı. Mən
Atatürkün xidmətlərin mənə nə qədər çətin olsa da bir sözlə ifadə etmək
istəyirəm. Atatürk Türkiyəni Avropadan xilas elədi və Avropalasdırdı. Bax Atatürkün böyüklüyü və liderliyi bu idi. İkinci siyasi Lider Ərdoğandır. Ərdoğanın rəhbərlik etdiyi AKP-nin bir-birinin dalınca qələbə çalmasının başlıca səbəbi məhz ideoloji səbəbdir.
AKP-yə Ərdoğan kimi islam dünyasında ilk olaraq demokratiya ilə islamın
ən optimal sintezini yarada bilmiş bir lider rəhbərlik edir. Ərdoğan
bir tərəfdən xələfi Ərbakandan siyasi islamı, digər tərəfdən çağdaş
Avropa demokratiyasının dəyər və prinsiplərini mənimsəyərək hər ikisini
çox bacarıqlı şəkildə əlaqələndirə bilmişdir. Nəticədə, həm Türkiyədə
radikal islamçıların hakimiyyəti ələ almaq təhlükəsindən əndişələnən
qərb üçün, həm də bundan əvvəlki qərbçi, amma eyni zamanda islamdan
xeyli uzaqlaşmış qüvvələrin hakimiyyətindən narahat olan islam aləmi
üçün eyni dərəcədə əvəzolunmaz bir liderə çevrilmişdir.. AKP-nin qələbəsinin digər səbəbi xarici siyasətdə əldə etdiyi uğurlar olmuşdur.
Xarici siyasətdə Ərdoğan ilk baxışdan çox riskli görünən və heç bir
hakimiyyətin dilinə belə gətirə bilməyəcəyi ideyaları cəsarətlə
dəstəkləmiş və sonra çox böyük müvəffəqiyyətlə həmin prosesdən Türkiyəni
qalib kimi çıxarmağı bacarmışdı.
Birincisi, Şimal Kipr Türk Respublikasında Kiprin birləşməsilə bağlı BMT-nin təşəbbüsülə referendumun keçirilməsi. Ərdoğan
Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətində Kiprin birləşməsilə bağlı referendum
keçirilməsinə razılıq verdikdə istər Türkiyədəki, istərsə də Türkiyədən
kənardakı milliyyətçi kəsim bunu Şimali Kipr türklərinə və Türkiyəyə
xəyanət, qərbə satqınlıq, yunanların qarşısında təslimçilik kimi
dəyərləndirdilər. Amma, Referendumun nəticələrindən sonra həm Türkiyə,
həm də Şimali Kipr qalib çıxdı və dünya ictimaiyyəti Türkiyəni və Şimali
Kipr Respublikasını daha barışcıl, daha konstruktiv, daha haqlı tərəf
kimi etiraf etməyə məcbur oldu…
İkincisi, İraq münaqişəsində Türkiyənin antiterror koalisiyaya qoşulmaqdan imtina etməsi. Ərdoğanın
bu addımı da bir mənalı qarşılanmadı. İlk vaxtlar meydana çıxan bu
addımla Türkiyənin öz ənənəvi müttəfiqi ABŞ-dan uzaqlaşacağı, İraq
münaqişəsinin nəticələrinin Türkiyənin əleyhinə olacağı və.s kimi
əndişələr münaqişə başa çatdıqdan sonra öz yerinə Ərdoğanın uzaq görən
siyasətçi olması və Türkiyənin mənafelərini daha həssaslıqla qoruması
fikirlərini verdi. Türkiyə İraq münaqişəsindən kənarda qalmaqla
antiterror koalisiyasının düşdüyü batağa düşmədi, bu münaqişənin haqsız
başladılmasını qəbul edənlərin rəğbətini qazandı və bölgə xalqları
tərəfindən ədalətli tərəf kimi qəbul edildi. Bu Türkiyəyə Ərəb dünyasıla
yaranmış problemlərdə birmənalı vastəçi statusunu qazandırdı.
Üçüncüsü, Ermınistanla sərhədlərin açılması məsələsində Ərdoğan siyasəti.
Əslində Ermənistan xristian dünyasını öz arxasına yalnız ona görə ala
bilirdi ki, guya bu siyasi coğrafiyada özünə türk təhlükəsi olduğunu
bütün dünyaya inandıra bilirdi. Türkiyənin Azərbaycanla münaqişəli
vəziyyətdə olan Ermənistanla sərhədlərin açılmasına razılıq verməsi
ermənilərin bu mənəvi antitürk diplomatiyasına böyük zərbə vurdu və
Türkiyənin tutduğu konstruktiv mövqe fonunda Ermənistan aqressiv və
qeyri konstruktiv tərəf kimi göründü. Ərdoğanın ikinci bacarığı onun xarici siyasətdəki uğurlarını daxili siyasətdə möhkəmləndirməsi olmuşdur.
Türkiyənin tarixində ilk olaraq Ərdoğan 30 illik kürd problemini “
demokratik açılım” projesi kimi ictimai müzakirəyə çıxarmış, nəticədə
siyasi kürdçüləri, terrorist kürdçülərdən ayırmaqla qarşısındakı cəbhəni
differensasiya etməyə məcbur etmişdir. Əvvəlki, dönəmlərdə adət halı
almış kürd partiyalarını bağlamaq əvəzinə onları siyasi dialoqa cəlb
etmiş və bu dialoqda onları tərkisilah etməyi bacarmışdır. Ərdoğan
dünyaya Türkiyədə kürd problemi yox demokratiya problemi oldugunu
inandıra bilmiş və ölkə Konstitusiyasında edilən dəyişiklərlə və yeni
Ana Yasa projesilə bu problemin qanuni və siyasi həll olunacağına
əminlik yaratmışdır.
Ərdoğanın iç siyasətdəki digər ən böyük uğurlu Türk Silahlı Qüvvələrilə
düzgün siyasi əlaqələr qurması olmuşdur. İlk baxışdan Ərdoğanın ordu ilə
bağlı atdığı addımlar TSQ-ni zəiflətmək kimi görünsə də, əslində
silahlı qüvvələri siyasətdən kənar saxlamaqla Türk ordusu haqqında
dünyada formalaşmış mənfi rəyi dağıtmağa, ordunun xalq arasında
etibarını dünyada isə nüfuzunun artması nail olmuşdur.
Bütün bu saydıqlarımzı və saya bilmədiyimiz uğurlu siyasət və qalibiyyət
bir daha Ərdoğanın və onun komandasının nə qədər güclü olduğun
göstərir. Mənim fikrimə görə Ərdoğan əzilməkdə olan Türk-Müsəlman
dünyasını qaldırdı. Türkiyənin Osmanlı dönəmindəki nüfuzun getdikcə daha
ağıllı və daha güclü şəkildə bərpa edir. Bunu ərəb baharındna sonra
Türkiyənin Orta Doğudakı gücü və mövqeyilə görə bilərdik.
Bütün bunlara görə yalnız sonda bir söz demək olar…TƏŞƏKKÜRLƏR ƏRDOĞAN….
Uşaq yaddaşımda qalan təlaş, qorxu və səksəkə bəlkə də məni ayaqda tutan bir səbəb olub. Qaraçöpün yaylalara götürdüyü ağ sürüləri daima təhdid altında olurdu; Ənsəndə hər zaman bir qurdun hənirtisini duyurdun sanki.
Sovet rejiminin dağılması nəticəsində 5 Türk dövləti (Azərbaycan, Qazaxstan, Türkmənistan, Özbəkstan və Qırğızstan) müstəqilliyini elan edib müstəqil dövlətlərin sırasında yerini almış oldu.
Niyə Ərdoğan…!?
.jpg)
