Axtarış: 
Ìîíåòíîå è ðåìåñëåííûå äåëà â Áàêèíñêîì õàíñòâå è åãî âîîðóæåííûå ñèëû
+  -  Çap 
Yerləşdirilib: 06.04.12 | Baxılıb: 6404
VKontakte Moy Mir Facebook Livejournal.com Twitter
 óñëîâèÿõ, êîãäà â õîçÿéñòâåííîé æèçíè Áàêèíñêîãî õàíñòâà óñèëèëàñü òîðãîâî-ýêîíîìè÷åñêèå îòíîøåíèÿ, à â ïîëèòè÷åñêîì îòíîøåíèè Áàêèíñêîå õàíñòâî ïðèîáðåëà ñàìîñòîÿòåëüíîñòü, ïîÿâèëàñü íåîáõîäèìîñòü â ÷åêàíêå ìåñòíîé ìîíåòû.
Íàëè÷èå ñîáñòâåííîãî íóìèçìàòè÷åñêîãî íîìèíàëà è èõ ÷åêàíêà â Áàêèíñêîì õàíñòâå â ïåðâîé ïîëîâèíå XVII ñòîëåòèÿ ñâèäåòåëüñòâóåò î ãîñóäàðñòâåííîé ñàìîñòîÿòåëüíîñòè ýòîãî õàíñòâà. Çäåñü óìåñòíî îòìåòèòü, ÷òî ìîíåòíîå äåëî â Áàêèíñêîì õàíñòâå ðàçâèâàëîñü ñ íà÷àëà Ñåôåâèäñêîãî ïåðèîäà. Ýòîìó ñïîñîáñòâîâàë ñâîáîäíûé õàðàêòåð ÷åêàíà â Ñåôåâèäñêîì ãîñóäàðñòâå. Ïî ýòîìó ïîâîäó ä.è.í., ïðîôåññîð Ðàäæàáëè À.Ì. îòìå÷àåò: «…Ñóäÿ ïî ïèñüìåííûì èñòî÷íèêàì íà÷èíàÿ ñ XVIII â., â Ñåôåâèäñêîì ãîñóäàðñòâå âñå øèðå ïðèìåíÿëàñü îòäà÷à ìîíåòíûõ äâîðîâ íà îòêóï ÷àñòíûì ëèöàì. Îòêóïíàÿ ñèñòåìà ïðåæäå âñåãî îõâàòûâàëà ìíîãî÷èñëåííûå ïðîâèíöèàëüíûå äâîðû, êîòîðûå  íàõîäèëèñü âî âëàäåíèè ìåñòíîãî ïðàâèòåëÿ… Êàæäûé æåëàþùèé çà îïðåäåëåííóþ ïëàòó ìîã ÷åêàíèòü èç ñâîåãî ñåðåáðà è çîëîòà ìîíåòû….». Ýòî äàëî âîçìîæíîñòü Áàêèíñêèì õàíàì èìåòü ñîáñòâåííûé ìîíåòíûé äâîð è ÷åêàíèòü ñâîè íîìèíàëû. Àðõåîëîãè÷åñêèå íàõîäêè ðàñïîëàãàþò íîìèíàëîì âûïóñêîâ ìîíåòíîãî äâîðà â Áàêèíñêîì õàíñòâå.
 ýïîõó Àçåðáàéäæàíñêèõ õàíñòâ  íåäîñòàòî÷íîñòü ñîáñòâåííîãî çîëîòà è ñåðåáðà êîìïåíñèðîâàëàñü ïóòåì òîðãîâûõ îïåðàöèé çà íàëè÷íûìè âíóòðè ñòðàíû è ïðèîáðåòåíèÿ èõ âî âíåøíåé òîðãîâëå. Àíàëèç òîðãîâûõ îïåðàöèé â õàíñòâàõ ïîêàçûâàåò, ÷òî âñå îïåðàöèè âåëèñü çà íàëè÷íûìè. Ê ïðèìåðó, Áàêèíñêèå õàíû äàëè òâåðäîå óêàçàíèå ñâîèì êóïöàì ïðîäàâàòü øåëê-ñûðåö òîëüêî íà ñåðåáðÿíûå ìîíåòû. Àñòðàõàíñêèé ãóáåðíàòîð ïî ýòîìó ïîâîäó â ñâîåì ðàïîðòå â 1778 ãîäó ïèñàë, ÷òî «øåëê â Àñòðàõàíè ïðîäàþò òîëüêî çà íàëè÷íûå, à èç Áàêèíñêîãî õàíñòâà ïÿòíàäöàòü ëåò íèêòî äåíåã â Ðîññèþ íå âûâîçèò». Äðóãîé èñòî÷íèê ñîîáùàåò: «Çàêóïêà øåëêà-ñûðöà âåëàñü çà íàëè÷íûå».
Ñâåäåíèÿ î ïðîèçâîäñòâå ðàçëè÷íûõ èçäåëèé ðåìåñëà è åãî ïðîäóêöèé â Áàêèíñêîì õàíñòâå äî ñèõ ïîð â àçåðáàéäæàíñêîé èñòîðè÷åñêîé ëèòåðàòóðå ìàëî ñîîáùàëîñü è ïîýòîìó ìû, ÷òîáû îñâåòèòü ìàòåðèàëüíóþ êóëüòóðó Áàêèíñêîãî õàíñòâà ñîáðàëè ñâåäåíèÿ èç ðàçëè÷íûõ èñòî÷íèêîâ è ñî ññûëêîé íà íèõ ïîêàçàëè ðåìåñëåííèêîâ â Áàêèíñêîé êðåïîñòè È÷åðèøåõåð: êîæàíîå äåëî, ãîí÷àðíîå ïðîèçâîäñòâî, ñòðîèòåëüíîå äåëî è äåðåâîîáðàáîòêà, õóäîæåñòâåííûå ðåìåñëà, òêà÷åñòâî, êóçíå÷íîå ðåìåñëî, ðåìåñëåííàÿ ìàñòåðñêàÿ äëÿ èçãîòîâëåíèÿ êðàñîê, à òàêæå áóìàã.
Ðàçâèòèå ðåìåñëåííîãî ïðîèçâîäñòâà â Áàêèíñêîé êðåïîñòè È÷åðèøåõåð áûëî òåñíåéøèì îáðàçîì ñâÿçàíî ñ ðàçâèòèåì òîðãîâëè. Ðåìåñëî èãðàëà ïåðâîñòåïåííóþ ðîëü â ýêîíîìèêå Áàêèíñêîãî õàíñòâà. Ðåìåñëåííîå ïðîèçâîäñòâî áûëî ñêîíöåíòðèðîâàíî ãëàâíûì îáðàçîì â È÷åðèøåõåð. Çäåñü ñóùåñòâîâàëè âñå îòðàñëè ñðåäíåâåêîâîãî ðåìåñëà.
 Áàêèíñêîé êðåïîñòè È÷åðèøåõåð íàõîäèëèñü ñïåöèàëüíûå ðÿäû ëàâîê äëÿ ìåäíèêîâ è ïðîäàâöîâ æåëåçíûõ èçäåëèé. Áàêèíñêîå õàíñòâî ñëàâèëàñü ñâîèìè êîâðàìè. Êîâðû âûäåëûâàëèñü â äîìàõ æåíùèíàìè, äîâîëüíî çíà÷èòåëüíàÿ èõ ÷àñòü ïîñòóïàëà èëè â âèäå íàëîãîâ, èëè íà ðûíîê íà ïðîäàæó. Êðîìå òîãî, çäåñü èçãîòàâëèâàëîñü áîëüøîå êîëè÷åñòâî îðóæèÿ. Áîëüøîé èçâåñòíîñòüþ ïîëüçîâàëèñü èçäåëèÿ èç çîëîòà è ìåäè.  Áàêèíñêîì õàíñòâå áîëåå âñåãî áûëî ðàñïðîñòðàíåííî þâåëèðíîå ðåìåñëî.
 Áàêèíñêîì õàíñòâå ïðîèçâîäèëîñü îãðîìíîå êîëè÷åñòâî ðàçíîîáðàçíûõ òêàíåé, íóæíûõ íàñåëåíèþ. Ïîìèìî ýòîé ôîðìû ïðîèçâîäñòâà ïîâñåìåñòíî ñóùåñòâîâàëî òàêæå è òàêèå ðåìåñëà, êàê êóçíå÷íîå, ãîí÷àðíîå, êðàñèëüíîå è ïð.  Áàêèíñêîì õàíñòâå èç ìåñòíîãî ñûðüÿ èçãîòîâëÿëè ñóêíî. Ïîëêîâíèê Ëîïóõèí, ïðîåçäîì èç Èðàíà â Áàêèíñêîå õàíñòâî ñîîáùàë, ÷òî æèòåëè «èìåþò ó ñåáÿ äîâîëüñòâî øåðñòè, èç êîòîðîãî ñóêíî äåëàþò ñàìè... Èç çäåøíèõ øåðñòåé ëó÷øå åå íèãäå íå ñûùåòñÿ».
Íà Áëèæíåì Âîñòîêå áûëè õîðîøî èçâåñòíû, ïðîèçâîäèâøèåñÿ â Áàêèíñêîì õàíñòâå êåðàìè÷åñêàÿ è ôàðôîðîâàÿ ïîñóäà è äð. Åùå ñ êîíöà XV â. íà ìèðîâîé ðûíîê ïðîíèêàþò Áàêèíñêèå êîâðû.  XVIII â. âî ìíîãèå ñòðàíû Âîñòîêà è Çàïàäà âûâîçèëèñü âîðñèñòûå êîâðû, áåçâîðñûå ïàëàñû, äîðîæêè, õóðäæèíû è äð. ÿðêèå è ìíîãîöâåòíûå êîâðîâûå èçäåëèÿ Áàêèíñêîãî õàíñòâà ÿðêîñòü, áëåñê è óñòîé÷èâîñòü öâåòîâ êîòîðûõ îòìå÷àëè ïóòåøåñòâåííèêè. Íåêîòîðûå èç ýòèõ êîâðîâ äî ñèõ ïîð õðàíÿòñÿ â ìóçåÿõ è ÷àñòíûõ êîëëåêöèÿõ. Ëîíäîíà, Íüþ-Éîðêà, Âåíû, Ñòàìáóëà, Áåðëèíà è äð.ãîðîäîâ.
Îäíèì èç àòðèáóòîâ ãîñóäàðñòâåííîñòè õàíñòâ ÿâëÿåòñÿ íàëè÷èå ñîáñòâåííûõ âîîðóæåííûõ ñèë, êàê àòðèáóò îõðàíû ãîñóäàðñòâà. Áàêèíñêîå õàíñòâî â âîåííîì îòíîøåíèè áûëî ñëàáûì.  ñåêðåòíûõ ðàïîðòàõ Ñóâîðîâà À.Â. èç Àñòðàõàíè ñîîáùàåòñÿ, ÷òî Áàêèíñêèé õàí «…âñåãî âíóòðåííåãî âîéñêà áîëåå êîííèöû ñâûøå 1000 ÷åëîâåê ñîáðàò íå ìîæåò». Ïîëêîâíèê Áóðíàøåâ Ñ. ñâèäåòåëüñòâóåò, ÷òî âîéñêî Áàêèíñêîãî õàíà «…áîëåå 500 ÷åëîâåê íå áóäåò». Áàêèíñêîå õàíñòâî ïî ñðàâíåíèþ ñ äðóãèìè àçåðáàéäæàíñêèìè õàíñòâàìè ïî ïëîùàäè è ïî ÷èñëåííîñòè íàñåëåíèÿ áûëî íåáîëüøèì è ïîýòîìó Áàêèíñêèé õàí  íóæäàëñÿ â ñèëüíîì ïîêðîâèòåëüñòâå. Èñòî÷íèêè ñîîáùàþò î ñîâìåñòíûõ ïîõîäàõ Áàêèíñêîãî âîéñêà â ñîñòàâå âîéñêà êóáèíñêîãî Ôàòàëè õàíà : «…â ñîþçå ñ áàêèíñêèì õàíîì, ñîáðàâ 12 òûñ. ÷åëîâåê âîéñêà, ïîøåë íà Øåìàõó è çàíÿë áåç âñÿêîé  ïîòåðè ëåæàùóþ à ãîðàõ êðåïîñòü Ìóäæè».
Îäíà èç îñíîâíûõ îáÿçàííîñòåé Áàêèíñêîãî õàíà, êàê âåðõîâíîãî ãëàâíîêîìàíäóþùåãî âîéñêîì ñîñòîÿëà â åãî ïîäãîòîâêå. Äëÿ ýòîãî Áàêèíñêèé õàí óâåëè÷èâàë ÷èñëåííîñòü ñâîåãî âîéñêà è ñòðåìèëñÿ âîîðóæèòü åãî ñîâðåìåííûì îðóæèåì. Èñòî÷íèêè îñòàâèëè íåêîòîðûå ñâåäåíèÿ î ñòåïåíè âîîðóæåííîñòè Áàêèíñêîãî õàíñòâà. Ïî ýòèì ñâåäåíèÿì â Áàêèíñêîì õàíñòâå èìåëèñü êðåïîñòíûå è ïîëåâûå ïóøêè: «Áàêè íå âåëèêèé ãîðîä…ïóøåê â íåì ñòåííûõ íåèñïðàâíûõ äî 30».
Âîîðóæåíèå õàíñêîãî âîéñêà íå áûëî îäèíàêîâûì. Íóêåðû áàêèíñêèõ õàíîâ áûëè âîîðóæåíû ðàçëè÷íûìè òèïàìè è ðàçëè÷íûìè ìàðêàìè ðóæåé ïîä íàçâàíèåì « îñòàíîâè-íàïîëíè» (äàéàí - äîëäóðóì), êîòîðûå â îñíîâíîì èñïîëüçîâàëè äëÿ çàùèòû êðåïîñòè Áàêó «È÷åðèøåõåð» («Âíóòðåííèé ãîðîä»).  áîåâûõ äåéñòâèÿõ â îñíîâíîì èñïîëüçîâàëè ïîëåâûå ïóøêè, êîòîðûõ ïðèâÿçûâàëè ê âåðáëþäàì. Îáÿçàòåëüíûì äëÿ êàæäîãî íóêåðà áûë êèíæàë äëÿ ðóêîïàøíîãî ñðàæåíèÿ. Âîîðóæåííûå íóêåðû íàçûâàëèñü ãîð÷ó. Ýòî áûëè âîèíû, êîòîðûå ìîãëè ñòðåëÿòü èç ðóæåé. Îáû÷íî îíè áûëè ìåòêèìè ñòðåëêàìè.


Àëèãóñåéí  Èñêåíäåðîâ
ê.è.í., äîöåíò, çàâåäóþùèé îòäåëà ïî Íàóêå Íàó÷íî-Êóëüòóðíîãî Öåíòðà Óïðàâëåíèÿ Ãîñóäàðñòâåííîãî Èñòîðèêî-Àðõèòåêòóðíîãî Çàïîâåäíèêà «È÷åðèøåõåð» ïðè Êàáèíåòå Ìèíèñòðîâ Àçåðáàéäæàíñêîé Ðåñïóáëèêè



Almaniyanın Duisburg şəhərində fəaliyyət göstərən, TÜRKSAT TV vasitəsilə efirə yayımlanan
 
Brüsseldə
 
 
İSTAD-İstanbul Türkiyə-Azərbaycan Dayanışma və Kültür Dərnəyi ATXƏM-in qonağı olmuşdur. 11.09.2024
 
Şamaxıda
 
ATXƏM sədrindən ictimai nəzarətlə bağlı TƏKLİF- 06.08.2024
 
Axmaq köpək qaysavadan pay umar. - 17.07.2024
 
And yerimiz,xiyabanımız. - 16.07.2024
 
 Digər xəbərlər

Axtarış


Rüstəm Behrudinin təlaşı

Uşaq yaddaşımda qalan təlaş, qorxu və səksəkə bəlkə də məni ayaqda tutan bir səbəb olub. Qaraçöpün yaylalara götürdüyü ağ sürüləri daima təhdid altında olurdu; Ənsəndə hər zaman bir qurdun hənirtisini duyurdun sanki.

Nəriman Əbdülrəhmanlı “İlqar İlkin: Yaşından böyük adam”

Cəmi üç ay əvvəl İlqar İlkinin 45 yaşı tamam oldu...

Türk Dünyası Bələdiyyələr Birliyi türk dünyasına nələr vəd edir?

Sovet rejiminin dağılması nəticəsində 5 Türk dövləti (Azərbaycan, Qazaxstan, Türkmənistan, Özbəkstan və Qırğızstan) müstəqilliyini elan edib müstəqil dövlətlərin sırasında yerini almış oldu.
 Digər xəbərlər
 Ayhan Dəmirçi: “Avropa Azərbaycan məsələsindən narahat olmağa başlayıb”
 
 
Azərbaycanda Ümumdünya Meteorologiya Günü qeyd olunacaq
 
 Digər xəbərlər

Çox oxunan
Dostlarınızdan tövsiyə



Tarixi məqamlar
 
Aktiv sorğu yoxdur.

Noy.2024
Be.Ça.Çə.Ca.Cü.Şə.Ba.
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 

Gecə: +6.. +8dəyişkən buludlu yağmursuz
Səhər: +7.. +9dəyişkən buludlu yağmursuz
Gündüz: +8.. +10dəyişkən buludlu yağmursuz
Axşam: +7.. +9buludlu yağmursuz
Atm. təziyi: 771
Rütübət: 72 %


free counters

2024 www.atxem.az
Powered by Danneo