+  -  Çap 

Avqustun 15-16-da Qəbələdə Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının III zirvə görüşü keçirildi. Azərbaycanlıların və digər Türkdilli Xalqların Əməkdaşlıq Mərkəzinin (ATXƏM) sədri İlham İsmayılov bu görüşün əhəmiyyəti ilə bağlı fikirlərini açıqlamışdır. İlham İsmayılov bu açıqlamasında Türkdilli dövlətlər arasında əlaqələrin genişlənməsinin önəmi, eləcə də, hansı sahələrdə əlaqələrin genişləndirməsinin vacib olduğuna münasibət bildirmişdir.

Türkdilli Dövlətlər arasında əlaqələrin bərpa olunması və genişlənməsi üçün müxtəlif vaxtlarda cəhdlər olunmuşdu. 2009-cu ildə Türk Dövlət başçılarının Naxçıvanda keçirilən zirvə görüşündə Türk Birliyinin qurulması üçün sistemli və uyğun bir mexanizmin yaradılmasına qərar verildi ki, Türk Dövlətləri bütün sahələrdə olan əməkdaşlıq perspektivlərini Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası çərçivəsində həyata keçirmək üçün belə bir Şuranın yaradılmasına qərar verdilər. Türk xalqları arasında yaradılmağa çalışılan əlaqələr ölkə başçılarının siyasi iradə göstərərək, təsis etdikləri Türk Konseyi vasitəsilə tənzimləndi və artıq Türk dünyasının gələcəyi ilə bağlı strateji məsələlər bu Konsey daxilində müzakirə olunmaqla yekdil qərarlar verilməkdədir. Qəbələdə keçirilən III zirvə görüşündə də türkdilli ölkələr arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın gücləndirilməsi üçün təşkilatın gələcək fəaliyyət perspektivləri müzakirə olundu. Bu zirvə görüşləri həm də ona görə əhəmiyyətlidir ki, bu görüşlərdə Türk Dövlətlərinin Birliyi üçün yaradılmış bütün qurumlar - Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası, TürkPA, TÜRKSOY, Türk Akademiyası kimi nüfuzlu qurumlar da burada yüksək səviyyədə təmsil olunurlar və gələcək fəaliyyət strategiyasının həyata keçməsində birgə iştirak edirlər. Türk Konseyinin az vaxt ərzində yaranmasına baxmayaraq, təşkilat ortaq türk tarixi, mədəniyyəti, ənənələri, mənəvi dəyərlərini əhatə etməklə türkdilli xalqların tarixi köklərini qorumaqda və təbliğ etməkdə böyük rol oynamışdır. Bilirik ki, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasına daxil olan ölkələr – Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxstan və Qırğızstan zəngin təbii ehtiyatlara malik olan və iqtisadi potensila malik olan ölkələrdir. Hesab edirəm ki, bu qardaş ölkələr arasında iqtisadi əlaqələrin inkişaf etdirilməsi Konsey çərçivəsində əsas təməl prinsiplərdən biri olmalıdır. Təbii ki, müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın əhəmiyyətini azaltmadan əsas diqqət iqtisadi əlaqələrin gücləndirilməsinə, qarşılıqlı ticarətin və investisiya axınlarının artırılması, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi, ortaq müəssisələrin yaradılması və birgə layihələrin həyata keçirilməsinə yönəlməlidir ki, məhz III zirvə görüşündə bu məsələlər Konseyin gələcək strateji hədəflərindən olaraq müzakirə olunmuş, əməkdaşlığın əsas prioritet məsələsi olaraq müəyyənləşdirilmişdir. Hesab edirəm ki, Türk dövlətləri arasında böyük iqtisadi layihələrin reallaşması, eləcə də Şura daxilində Türk dünyasının mənəvi bütövlüyünü əks etdirmək üçün Özbəkstan və Türkmənstanın da Şura çərçivəsində əməkdaşlığa cəlb olunması lazımdır. Fikrimcə, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının bu ölkələrlə əməkdaşlığa cəhd göstərməsi əsas prioritet məsələlərdən olmalıdır. Qəbələdə keçirilən zirvə görüşündə TürkPA, TÜRKSOY, Türk Akademiyası kimi qurumlarla yanaşı, Azərbaycanın təşəbbüsü və dəstəyi ilə Türk Mədəniyyətinə Dəstək və Türk İrsinin Qorunması Fondunun yaradılması Türk xalqlarının inteqrasiyası üçün atılmış mühüm addımlardan biri olacaqdır. Bir vaxtlar Ulu Öndər Heydər Əliyevin Türk Birliyi uğrunda başladığı bu yolun xəyal olduğunu düşünən insanlar artıq bu birliyin tam gücüylə reallaşdığını görməkdədirlər. Məhz Türk Birliyinin hər gün reallığa daha yaxın olduğunu görən və onun gələcəyinə daha nikbin yanaşan Azərbaycan prezidenti cənab İlham Əliyev Türkdili dövlətlərin gələcək əməkdaşlığında iqtisadi əlaqələrin potensial nəticələrini gördüyü üçün hesab edirəm ki, “XXI əsr türk dünyası əsri olmalıdır” fikrini söyləmişdir.